Klimaatregels
De komende jaren worden naar verwachting 100.000 woningen in ons gebied gebouwd. Ondertussen verandert het klimaat. De zeespiegel stijgt, het wordt warmer en we krijgen meer droge maar ook meer natte perioden. Om nu en in de toekomst nog goed en veilig te kunnen wonen, werken en genieten moeten we ons goed voorbereiden. Daarvoor moeten we ons gebied slim inrichten. Rijnland zet een belangrijke stap in die richting door als een van de eerste waterschappen klimaatregels verplicht te gaan stellen voor nieuwe grote gebiedsontwikkelingen.
Door de regels verplicht te maken, zorgen we ervoor dat voldoende en schoon water en een gezonde bodem sturend worden in de ontwikkeling van grote gebiedsplannen. We lopen hiermee vooruit op landelijke regels waar aan gewerkt wordt.
Slimme inrichting
Klimaatverandering zorgt ervoor dat we op een andere manier met water om moeten gaan. Om klimaatbestendig te worden, is het van groot belang gebieden zo in te richten dat ze voorbereid zijn op klimaatverandering. Het Rijnlands gebied moet grote hoeveelheden water beter aankunnen, maar ook bestand zijn tegen periodes van droogte. Om dat te bereiken moet het gebied slim ingericht worden. Aan de hand van regionale klimaatvisies werkt Rijnland daar al hard aan samen met provincies en gemeenten. Het aanpassen van de manier waarop gebouwd wordt, is daarbij van groot belang. Daarom voert Rijnland verplichte klimaatregels in voor nieuwe grote gebiedsontwikkelingen.
Voor grootschalige gebiedsontwikkeling en gericht op specifieke doelen
De verplichte regels zijn van toepassing op nieuwe, grote gebiedsontwikkelingen (>5.000 m2) en zijn gericht op specifieke doelen. Zoals het voorkomen van overlast door extreme neerslag en langdurige droogte, het zoveel mogelijk vasthouden van neerslag voor nuttig gebruik en het scheppen van een gezonde leefomgeving. Daar zijn voor onze regio wel al richtlijnen voor gemaakt, maar die zijn (nu nog) niet verplicht. Landelijk wordt er ook aan regels en richtlijnen gewerkt. Rijnland loopt daar dus op vooruit, om nu al stappen te kunnen maken binnen ons gebied. Het zijn vooral provincies, gemeenten en projectontwikkelaars die met de regels te maken krijgen.
De nieuwe regels:
- de 20 millimeter-regel: om ervoor te zorgen dat een gebied droogte aankan, moet de bodem in een gebied een normale bui van 20 mm in 24 uur op kunnen nemen en kunnen vasthouden voor droge periodes.
- de 90 millimeter-regel: om ervoor te zorgen dat een gebied extreme neerslag aankan, moet een gebied een regenbui van 90 millimeter in 24 uur op kunnen vangen. Dat opvangen kan in de bodem, sloten, open water of andere vormen van wateropslag.
- natuurinclusieve regels: om de waterkwaliteit en de biodiversiteit te versterken en te ondersteunen, moeten brede sloten en ander water van voldoende en afwisselende diepte en een schuine kant worden aangelegd in plaats van ondiepe, smalle slootjes. De oevers moeten natuurvriendelijk zijn (schuine kant, beplanting).
Klimaatbestendig bouwen: hoe en waarom?
Waarom is klimaatbestendig bouwen belangrijk? Hoe maakt Rijnland daar werk van? En hoe zit het eigenlijk precies met die klimaatregels?
Waterschapsverordening
De klimaatregels staan in het ontwerp van de nieuwe Waterschapsverordening. De regels zijn van kracht zodra de Waterschapsverordening is vastgesteld. Momenteel loopt daar een inspraakprocedure voor.
Veelgestelde vragen
Tot 23 maart 2023 liep er een inspraakprocedure voor Waterschapsverordening waar de klimaatregels in staan. Rijnland is nu de reacties aan het verwerken. Daarna wordt een nota van beantwoording samen met de (eventueel n.a.v. de inspraakreactie aangepaste) regels door het bestuur van Rijnland vastgesteld. Dat is naar verwachting net voor of na de zomervakantie. Daarna worden de regels formeel van kracht.
Exacte data:
- Vaststelling ontwerp Waterschapsverordening met klimaatregels: 1 februari 2023
- Inspraak: 9 februari tot 23 maart 2023
- Definitieve vaststelling: 27 september juli 2023
- In gebruikname: 1 januari 2024
De klimaatregels staan, samen met de andere voorwaarden die we stellen aan de inrichting van een gebied en waterbergingen, in de Waterschapsverordening. Om precies te zijn staan op pagina 95-98 de voorwaarden met betrekking tot de nieuwe 20 millimeter regel en de 90 millimeter regel. Op pagina 73 zijn de voorwaarden met betrekking tot de natuurinclusieve regels opgenomen, concreet de minimale diepte-eisen en de eisen ten aanzien van het talud.
De regels zijn van kracht zodra de Waterschapsverordening is vastgesteld. Momenteel loopt daar een procedure voor.
Alleen door de regels verplicht te maken, wordt het een gemeengoed en een automatisme. En kunnen we een belangrijke stap zetten richting een klimaatbestendige toekomst.
Ja, juridisch gezien kan Rijnland deze voorwaarden stellen doordat ze directe invloed hebben op de werking van het watersysteem en daardoor de taak van het waterschap. Een extreme bui komt op een gegeven moment ook in het watersysteem terecht en om dat op te kunnen vangen zijn voorzieningen nodig (gericht op bijvoorbeeld het vertraagd afvoeren).
De kaders voor klimaatadaptie zijn nu nog beperkt. Met de nieuwe, verplichte regels stimuleren en ondersteunen we een klimaatbestendige inrichting. De focus ligt daarbij niet op maatregelen, maar op het bereiken van doelen in een heel gebied. Bovendien zijn de nieuwe regels niet alleen gericht op het afvoeren van water maar vooral op het vasthouden en nuttig gebruik van water.
De regionale en landelijke richtlijnen op het gebied van klimaatbestendig bouwen hebben nu nog geen verplichtend karakter. Wij vinden het van groot belang dat dat wel zo is. Er worden veel nieuwe woonwijken gebouwd en gepland in onze regio en we lopen nu al tegen de grenzen van het waterbeheer aan. De regionale en landelijke regels die in ontwikkeling zijn, kijken vooral naar ontwikkelingen op gebouw- of straatniveau. Vanuit Rijnland kijken wij breder naar het functioneren van het totale gebied/watersysteem. Dat vraagt een andere benadering. Bovendien sluiten de regionale/landelijke richtlijnen die in ontwikkeling zijn en de nieuwe Rijnlandse regels goed op elkaar aan.
De regels gelden vooralsnog alleen voor grootschalige gebiedsontwikkelingen, waarbij de toename van hard oppervlak in het plangebied (oftewel: bebouwing, stenen, asfalt) groter is dan 5000m2.
Ook de bestaande bouw moet klimaatbestendig worden. Die opgave is misschien nog wel groter dan voor de nieuw te ontwikkelen gebieden. Het is de verantwoordelijkheid van gemeenten om hier voor te zorgen (voor 2050).
Als inwoner kun je op verschillende manieren een steentje bijdragen aan schoon en voldoende water. Bijvoorbeeld meer groen in de tuin, groene dagen of het plaatsen van een regenton. Check voor meer tips Waterbazen van West-Nederland.
Regionale klimaatvisies
De Rijnlandse visie op klimaatverandering voor 5 deelgebieden
