24. Grondwater: onttrekkingen en infiltraties

U vindt hier informatie over de regels voor grondwater. Doe ook altijd de vergunningencheck, zodat u weet of er nog andere regels gelden voor uw werkzaamheden.

Vergunningencheck: een hulpmiddel om te bepalen welke regels voor u gelden  

 De vergunningencheck maakt de Uitvoeringsregels voor werkzaamheden in en bij water en dijken voor u inzichtelijk. Na de check weet u welke Uitvoeringsregels voor u gelden. Ook weet u of u een vergunning of maatwerk moet aanvragen, een melding moet doen of zo aan de slag mag. Rijnland heeft 25 Uitvoeringsregels. Het kan goed zijn dat uw werk aan meerdere regels moet voldoen.

Voor de Uitvoeringsregel Grondwater: onttrekkingen en infiltraties, kan de vergunningencheck deze uitkomsten geven:

Zorgplicht: zelf weten hoe u een werk uitvoert, zolang u maar zorgvuldig werkt

De uitkomst van de vergunningencheck is dat u moet voldoen aan de zorgplicht. Zorgplicht betekent dat u zorgvuldig werkt en schade aan het watersysteem voorkomt. Dit betekent voor het onttrekken, retourneren en infiltreren van grondwater :

  • voorkom maaiveldzetting, funderingsschade
  • voorkom schade aan landbouwgewassen en stedelijke groenvoorzieningen.
  • voorkom verplaatsing van grondwaterverontreinigingen.

Meld uw werk wel bij https://www.verbeterdekaart.nl. Hier kunt u wijzigingen doorgeven voor de landelijke grootschalige topografische kaart (de BGT). Het is belangrijk deze  topografische kaart van Nederland actueel blijft. Ook Rijnland maakt gebruik van deze kaart.

Erkende maatregel: altijd goedgekeurde werkwijze die voldoet aan de zorgplicht

Wanneer de zorgplicht voor u onvoldoende zekerheid biedt, dan kunt u kiezen om volgens de erkende maatregel te werken. Dan weet u zeker dat u aan de zorgplicht voldoet. U bent echter niet verplicht om de erkende maatregel op te volgen, u mag ook op andere wijze aan de zorgplicht voldoen. De erkende maatregel vindt u ook in de Uitvoeringsregel die u rechts op de pagina kunt downloaden.

De erkende maatregel: Het onttrekken, retourneren en infiltreren van grondwater is toegestaan als u werkt volgens de Beoordelingsrichtlijn voor Tijdelijke grondwaterbemaling.

Melden bij zorgplicht

De uitkomst van de vergunningencheck is dat u moet voldoen aan de zorgplicht en dat u uw werk bij Rijnland meldt. Uw melding bevat deze gegevens:

  1. naam en adres van de aanvrager en de gemachtigde
  2. adres of locatie van de onttrekking
  3. de locatie van de onttrekking in RD-coördinaten
  4. de diepte van het onttrekkingsfilter ten opzichte van NAP.

En onderstaande gegevens (conform artikel 6.27 van de Waterregeling):

  1. het doel van de grondwateronttrekking
  2. het aantal bestaande en nieuwe putten
  3. een plaatsaanduiding van de putten ten opzichte van het Rijksdiehoeksnet
  4. de diepte van de onderkant en de bovenkant van de filters van eidere put ten opzichte van het maaiveld en het N.A.P.
  5. de diameter en de lengte van de filters in iedere put
  6. de maximaal te onttrekken hoeveelheden water per uur, per dag, per maand, per kwartaal en per jaar
  7. welke maatregelen worden getroffen om de negatieve gevolgen van de ontrekking te voorkomen of te beperken

Stuur de melding minstens 6 weken voor de start van de grondwateronttrekking naar het hoogheemraadschap van Rijnland:

U ontvangt van ons een bevestiging van uw melding.

De Algemene regel: geeft de voorwaarden voor uw werk

De uitkomst van de vergunningencheck is dat u moet voldoen aan de onderstaande voorwaarden uit de Algemene regel voor grondwater. Deze voorwaarden staan ook in de Uitvoeringsregel die u rechts op de pagina kunt downloaden.

Voorwaarden algemeen: voor onttrekken, retourneren en-of infiltreren van (grond)water 

  1. U werkt volgens de Beoordelingsrichtlijn SIKB 12000 Tijdelijke grondwaterbemaling of vergelijkbaar.
  2. De freatische grondwaterstand of de stijghoogte in het eerste watervoerende pakket wordt niet meer dan 0,50 meter verlaagd onder de ontgravingsdiepte of onder de benodigde stijghoogte (spanningsbemaling).
  3. Plaats een peilbuis of meetput om de maximale verlaging van de grondwaterstand en/of stijghoogte te bepalen.
  4. Bij het aanleggen en beheren van de voorziening voor de onttrekking/infiltratie voorkomt u dat er uitwisseling is van grondwater tussen de verschillende watervoerende pakketten.
  5. Verwijder en dicht de voorzieningen voor grondwateronttrekking en infiltratie na definitieve beëindiging van de onttrekking/infiltratie. Er ontstaat dan geen uitwisseling van grondwater tussen de verschillende watervoerende pakketten.
  6. Bij een retourbemaling brengt u het grondwater terug in het watervoerende pakket waaruit het grondwater onttrokken is;
  7. De nadelige gevolgen van de onttrekking/infiltratie worden voorkomen, of beperkt als de gevolgen niet te voorkomen zijn;
  8. Informeer Rijnland zo snel mogelijk over eventuele ontstane schade en over de maatregelen die al zijn getroffen en die u nog gaat treffen .

Voorwaarde voor onttrekking binnen een milieubeschermingsgebied en/of uit de strategische zoetwatervoorraad

Als u grondwater onttrekt vanuit een strategische reserve, retourneer dan 100 procent van het aan de strategische reserve onttrokken zoete grondwater.

Voorwaarden voor infiltratie van ander water dan grondwater

Bij infiltratie van water (met als doel het later te onttrekken) stopt de infiltratie op eerste aanzegging van Rijnland. Stopzetting kan nodig zijn bij grote schaarste of aanmerkelijke verslechtering van de kwaliteit van het grondwater. Of bij het in ongerede raken van een waterstaatswerk, of als dit dreigt te ontstaan. Met ander water bedoelen we bijvoorbeeld oppervlaktewater of hemelwater van een kasdek.

Voorwaarden meet- en registratieplicht

Met de jaaropgave geeft u bij Rijnland aan hoeveel grondwater is onttrokken of geïnfiltreerd. Lees meer over de jaaropgave op de pagina Uw werk gaat van start.

Melden bij Algemene regel

U heeft de vergunningencheck gedaan en de uitkomst is dat u moet voldoen aan de voorwaarden uit de Algemene regel.  Daarbij moet u de grondwateronttrekking bij Rijnland melden. Uw melding bevat deze gegevens: 

  1. naam en adres van de aanvrager en de gemachtigde
  2. adres of locatie van de onttrekking
  3. een bemalingsadvies dat voldoet aan de indieningsvereisten van de Waterregeling (artikel 6.4, 6.27 en 6.28). Zoek de Waterregeling via www.wetten.overheid.nl 
  4. een monitoringsplan waarin staat hoe de daadwerkelijke effecten van de onttrekking, infiltratie of retournering in beeld worden gebracht. Dit doet u door het opnemen van grondwaterstanden. Afhankelijk van de te verwachten effecten kan het monitoringsplan ook onderdelen omvatten als:
    1. nulmeting (grondwaterstanden, opname maaiveld en bebouwing (door middel van foto’s), inmeten van hoogtebouten)
    2. meetplan grondwaterstanden (met actiewaarden)
    3. meetplan zakbakens (om maaiveldhoogten en -zakkingen te meten) en/of hoogtebouten (voor bebouwing)
    4. meetplan bodemvocht (met name voor monumentale natuur (meestal bomen) om te bepalen wanneer watergiften nodig zijn (watergiftenplan))
    5. meetplan waterkwaliteit (in geval van infiltratie).
  5. Bij specifieke kwetsbare objecten bevat het monitoringsplan actiewaarden. Denk bij kwetsbare objecten aan civieltechnische werken zoals bebouwing, kunstwerken, waterkeringen en wegen, maar ook bijvoorbeeld een grondwaterverontreiniging. 
    1. De effecten van het onttrekken en retourneren van grondwater moeten volgens het monitoringsplan in beeld worden gebracht.
    2. Het opstellen van een monitoringsplan is niet verplicht voor onttrekkingen voor beregening en veedrenking.
  6. Onderstaande gegevens (zoals genoemd in artikel 6.27 van de Waterregeling):
    1. het doel van de grondwateronttrekking
    2. het aantal bestaande en nieuwe putten
    3. een plaatsaanduiding van de putten ten opzichte van het Rijksdiehoeksnet
    4. de diepte van de onderkant en de bovenkant van de filters van eidere put ten opzichte van het maaiveld en het N.A.P.
    5. de diameter en de lengte van de filters in iedere put
    6. de maximaal te onttrekken hoeveelheden water per uur, per dag, per maand, per kwartaal en per jaar
    7. welke maatregelen worden getroffen om de negatieve gevolgen van de ontrekking te voorkomen of te beperken

Stuur de melding minstens 6 weken voor de start van de grondwateronttrekking naar het hoogheemraadschap van Rijnland:

U ontvangt een email van ons met een bevestiging van uw melding. 

Let op: Bij een melding moet u ook voldoen aan deze voorwaarden:

  1. Binnen één jaar na de melding is de onttrekking begonnen.
  2. De uitvoering van de werkzaamheden is volgens de bij Rijnland ingediende melding en het gestelde in het Waterbesluit (artikel 6.11).
  3. De start van de  onttrekking/infiltratie meldt u minimaal vijf werkdagen van te voren.
  4. De beeindiging van de  onttrekking/infiltratie meldt u minimaal vijf werkdagen na de beeindiging. 

Digitale antwoordkaarten:

Maatwerk: afwijken van de Algemene regel

De uitkomst van de vergunningencheck is dat u moet voldoen aan de Algemene regel en dat u een maatwerk moet aanvragen via het omgevingsloket. Kies in het omgevingsloket het aanvraagformulier voor een watervergunning, want er is geen apart formulier voor maatwerk beschikbaar. 

U kunt een maatwerk aanvragen als u wilt afwijken van de voorwaarde voor de onttrekking binnen een milieubeschermingsgebied en/of uit de strategische zoetwatervoorraad. Bij een grondwateronttrekking vanuit een strategische reserve die niet in een milieubeschermingsgebied ligt, kan worden toegestaan dat een kleiner percentage van het aan de strategische reserve onttrokken zoete grondwater wordt geretourneerd.

Watervergunning aanvragen

De uitkomst van de vergunningencheck is dat u een watervergunning moet aanvragen via het omgevingsloket. Rijnland verleent de watervergunning en toetst uw aanvraag aan de Beleidsregel Graven van water. Deze Beleidsregel staat in de Uitvoeringsregel die u rechts op de pagina kunt downloaden. Lees ook: Wat gebeurt er met mijn aanvraag.

Rijnland doet een vormvrije m.e.r.-beoordeling voor grondwateronttrekkingen waarvoor een watervergunning nodig is. Dit gaat als volgt:

  • In een aanmeldingsnotitie geeft u aan welke activiteit u gaat uitvoeren en wat de milieugevolgen zijn. Informatie over de inhoud van een aanmeldingsnotitie staat op de website van InfoMil.
  • Stuur de aanmeldingsnotitie naar vergunningen@rijnland.net.
  • Binnen 6 weken ontvangt u een beoordelingsbesluit van ons.
  • Voeg dit beoordelingsbesluit als bijlage bij uw vergunningaanvraag.
  • Heeft u al een vergunningaanvraag ingediend? Dan ligt de procedure stil totdat het beoordelingsbesluit bij de aanvraag is gevoegd.

Een vormvrije m.e.r.-beoordeling geeft Rijnland de mogelijkheid om grote grondwateronttrekkingen te beoordelen op mogelijke nadelige gevolgen voor het milieu. Als nadelige gevolgen niet zijn uitgesloten kan als vervolg op de vormvrije m.e.r-beoordeling een formele m.e.r.-beoordeling of m.e.r.-procedure nodig zijn.

Lees meer over m.e.r.-beoordelingen op de website van InfoMil.
M.e.r. staat voor milieueffectrapportage.

De Uitvoeringsregels zijn vastgelegd in de Keur van Rijnland.

De Keur is een juridisch document (verordening).  Bij de Keur horen de Uitvoeringsregels. Hierin staan de voorwaarden voor allerlei werkzaamheden die bewoners en bedrijven willen uitvoeren bij water en dijken. Lees meer op de pagina Keur en Uitvoeringsregels.

Lozen van grondwater in oppervlaktewater  

Voor het lozen van grondwater in oppervlaktewater gelden ook regels. Lees meer op onze pagina Grondwater lozen.