Historie Kolksluis
Het hoogheemraadschap van Rijnland heeft tussen september 2021 en juli 2022 de kademuren en binnendeuren van de Kolksluis in Spaarndam vervangen. De Kolksluis is de oudste nog werkende sluis in Europa.
De bakermat van Rijnland
Spaardam neemt een bijzondere plek in de historie van Rijnland in. In het begin van het jaar 1200 is het Spaarne afgedamd van het IJ. Dit werd gedaan om hoog en zout water uit het Spaarne en de omliggende landerijen als ook de stad Haarlem te weren. De beslissing hiertoe namen de waterschappen, vertegenwoordigd door de Rijnlandse Heemraden. Rond deze tijd ontstond ook het hoogheemraadschap van Rijnland.
Met het afsluiten van het Spaarne kwam de noodzaak om de hoeveelheid water - en daarmee het waterpeil - te beheersen. In de Spaarndammerdijk werden spuisluizen aangelegd, waaronder de sluizen die binnen het project ‘Sluizen Spaarndam’ vallen.
Al eeuwen schutsluis voor de scheepvaart
Vermoedelijk werd de Kolksluis of "de" schutsluis te Spaarndam, rond 1285 gebouwd. Daarvoor werden de schepen over land vanuit het IJ naar het Spaarne getrokken via een zogenaamde overtoom. Een overtoom was een helling met daarop balken of boomstammen die met vet ingesmeerd waren. Met behulp van een as en takels werd het schip uit het water getrokken en over de balken naar het water aan de andere kant van de dijk verplaatst.
De schutsluis was tot halverwege de 16e eeuw, net als alle andere sluiswerken, geheel van hout. Het is de oudste sluis van Spaarndam en de enige schutsluis tot de aanleg van de Grote Sluis. De andere sluizen waren ontwateringssluizen.
Mee met de tijd
De Kolksluis werd vanaf 1571 voor het eerst van steen gebouwd. In 1778 en in 1927 volgden wederom grote vernieuwingen.
Lees meer over de geschiedenis van de Kolksluis op de Archeogische vondsten-pagina.