Samenwerking in de waterketen

Beide organisaties hebben daarin hun eigen wettelijke verantwoordelijkheid en zorgplicht, voortkomend uit de Waterwet (Wtw) en de Wet milieubeheer (Wm). De gemeenten zijn verantwoordelijk voor het inzamelen van afvalwater binnen de gemeentegrenzen en het transport daarvan naar het overnamepunt. Het hoogheemraadschap van Rijnland is verantwoordelijk voor het verdere transport van het afvalwater vanaf het overnamepunt en het zuiveren van het afvalwater voordat het wordt geloosd op het oppervlaktewater.  

Samenwerking tussen Rijnland en gemeenten

Samenwerken versterkt de waterketen. Met dit uitgangspunt werken gemeenten en het hoogheemraadschap van Rijnland samen toe naar een waterketen en waterketenbeheer:

• Van hoge constante kwaliteit;
• Met een lage kwetsbaarheid;
• Functionerend tegen zo laag mogelijke totaalmaatschappelijke kosten.   

Samenwerking in de waterketen draait om een groot aantal onderwerpen. Van operationele taken tot beleid: we kunnen in principe alles gezamenlijk oppakken en uitvoeren. Met het structureel opzetten van samenwerking geven Rijnland en gemeenten invulling aan het Bestuursakkoord Water.

Samenwerking met Dunea

Met drinkwaterbedrijf Dunea werken we al heel lang samen, onder de naam 'Samenwerking Waterketen'. We verbeteren prestaties, van elkaar en samen met gemeenten in ons leveringsgebied, bijvoorbeeld via de zuiveringskringen Leidse regio en Bollenstreek. Sinds 2001 beheren we samen het riool voor de gemeente Noordwijkerhout. Via een dienstverleningsovereenkomst maakt de gemeente handig gebruik van de kennis, ervaring en diensten van grotere partners. Expertise van assetmanagement, onderhoud van leidingen en het oplossen van storingen, past Dunea tijdelijk ook toe op de persrioolleidingen van Rijnland. We delen een opslag voor reserve-onderdelen. Op strategisch vlak verkennen we samen regionale bronnen voor drinkwater en delen we kennis van risicomanagement en waterkwaliteit. 

Dit heeft tot nu toe geleid tot de volgende samenwerkingen en verkenningen:

Gemeentelijk rioolbeheer

Er zijn veel overeenkomsten in de organisatie van beheerwerkzaamheden voor een leidingnet. De gemeente Noordwijkerhout zag hierin als eerste de kans. Sinds 2001 werken we samen en sinds 2002 is er een dienstverleningsovereenkomst die het beheer van het rioolstelsel van Noordwijkerhout uitbesteedt aan SWWK.

Optimalisatie beheer persleidingen

In 2014 hebben hoogheemraadschap Rijnland en Dunea de handen ineengelagen om gedurende drie jaar het beheer van 200 kilometer afvalwaterpersleidingen te optimaliseren. Eind 2017 is deze samenwerking verlengd met nog eens drie jaar.

Natuurbeheer

Een ander raakvlak in de waterketen is waterkwaliteit en natuurbeheer. Rijnland beheert al jaar en dag de eerste reep duinen na het strand, Dunea het achterliggende natuurgebied dat moet voldoen aan de regels van Natura 2000.

Bestuursakkoord Water

Het Bestuursakkoord Water geeft een landelijke besparingsdoelstelling in de waterketen van 380 miljoen euro. Volgens onze eerste, indicatieve berekeningen betekent dit voor het beheersgebied van Rijnland een besparingsdoelstelling van 24 miljoen euro: acht miljoen voor gemeenten, acht miljoen voor Rijnland en acht miljoen door verdergaande samenwerking tussen beiden.

Uit het Bestuursakkoord Water is in 2011 de Visitatiecommissie Waterketen voortgekomen. De commissie, onder leiding van oud-minister, Carla Peijs, beoordeelt tot eind 2014 de voortgang van zestig samenwerkingsverbanden tussen gemeenten, waterschappen en soms ook drinkwaterbedrijven. Achterblijvend regio’s worden bezocht en aangespoord verbeteringen door te voeren.

Begin 2014 heeft de Visitatiecommissie Waterketen de 27 gemeenten die met het hoogheemraadschap van Rijnland samenwerken in de waterketen de landelijke status van koploper toegekend. In deze eindbeoordeling is gekeken naar het ambitieniveau voor de kostenbesparing, de concreetheid van de plannen en de implementatie daarvan.  

Doelstellingen

Het doel van de afspraken in het Bestuursakkoord Water over de waterketen is drieledig, deze drie doelen worden ook wel de drie K’s genoemd:

• Realiseren van de kostenbesparingen in het beheer van de waterketen;
• Verbeteren van de kwaliteit van de uitvoering van de beheertaken en het innovatievermogen;
• Verminderen van de personele kwetsbaarheid bij de uitvoering van de beheertaken.

Vertrekpunt in de samenwerking is dat de bestaande taken en verantwoordelijkheden niet worden aangetast. Regelmatige overleggen zorgen voor het ontstaan van inzicht in en kennis van elkaars werkzaamheden. Als individuele samenwerkingspartners zijn wij bereid om te (blijven) investeren in het verder opzetten van structurele samenwerking. Op deze manier bereiken wij een optimale samenwerking in de waterketen.

Clusters: de betrokken gemeenten

In het beheergebied van Rijnland wordt de volgende clusterindeling aangehouden, met per cluster de volgende deelnemers:

• Bollenstreek: Katwijk, Lisse, Noordwijk, Noordwijkerhout, Teylingen, Wassenaar, Rijnland
• Groene Hart: Alphen aan den Rijn, Boskoop, Kaag en Braasem, Nieuwkoop, Rijnwoude, Bodegraven - Reeuwijk, Gouda, Waddinxveen, Rijnland (Vlist)
• Kennemerland: Bloemendaal, Haarlem, Haarlemmerliede en Spaarnwoude, Haarlemmermeer, Heemstede, Hillegom, Velsen, Zandvoort, Rijnland (Aalsmeer, Amstelveen)
• Leidse Regio: Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten, Zoeterwoude, Rijnland (Leidschendam-Voorburg, Zoetermeer)

De clusters zijn gevormd in overleg tussen Rijnland en gemeenten op basis van zuiveringskringen en bestaande overlegstructuren tussen gemeenten. De gemeenten tussen haken zijn agendalid van de betreffende clusters. In de uitwerking van het Bestuursakkoord Water hebben zij aansluiting gezocht bij de buurwaterschappen om praktische redenen.