Rijnlanders: Pietje Precies
Eén van Rijnlands ingenieurs die geschiedenis schreef is Petrus Hoogenboom. Hij kwam op 32-jarige leeftijd in 1905 in dienst en vervulde vanaf het begin van zijn loopbaan bij Rijnland tot aan zijn vertrek in 1936 een prominente rol binnen deze organisatie. Hij was afkomstig van het Rijksdepartement van Waterstaat, Handel en Nijverheid, waar hij vele functies vervulde.
Piet Hoogenboom, of kleine Pietje zoals hij ook werd genoemd, was, op zijn zachtst gezegd, geen onopvallend ambtenaar. Hij deed zijn mond open wanneer hij dat nodig vond, en dat was vaak. Zijn dossier is maar liefst 7 cm. dik en getuigt van de vele verbeten en soms emotionele discussies met het bestuur over zijn taakopvatting en –uitvoering. Dit archiefmateriaal is bewaard gebleven omdat het ons veel inzicht geeft in de toenmalige verhoudingen tussen een topambtenaar en zijn bestuur in de aangelegenheden die toen de aandacht vroegen.
Uit alles blijkt dat Piet een intelligent, gedreven en bevlogen waterstaatsman was. Voor de organisatie Rijnland was hij qua inzet onvermoeibaar en altijd loyaal. Maar hij was ook eigenzinnig, zelfverzekerd en doelgericht en had als vakspecialist niet veel op met de in die tijd gebruikelijke heel vér gaande Rijnlandse bestuursbemoeienis met zaken die hij tot zijn taak rekende. Het bestuur hoopte, gezien de allengs moeizamer wordende arbeidsverhouding, tevergeefs dat Hoogenboom nog eens elders zijn kwaliteiten zou aanbieden. Dat zou dus niet gebeuren. Mede door alle conflicten met Piet Hoogenboom, gaf zelfs dijkgraaf Egbert de Vries er in 1914 de brui aan.
In het onvolprezen “Hollands water, Het hoogheemraadschap van Rijnland na 1857” van de hand van Ludy Giebels, krijgen in hoofdstuk 9 naast bestuursleden ook personeelsleden de nodige aandacht. Op de pagina’s 212 tot en met 215 leren wij Piet een beetje kennen. Op heldere en humoristische wijze schetst Ludy Giebels de uiterst gecompliceerde verhouding tussen Hoogenboom en zijn werkgever. Hij was, zo u dat al niet uit het bovenstaande mocht opmaken, geen gemakkelijk mens, ook voor zichzelf niet, maar Rijnlands bestuur stelde zich dan ook in de relatie met hem niet bepaald professioneel op. Het is zeker een aanrader om dit uit 2002 daterende boek, dat feitelijk het eerder geschreven vervolg vormt op “Waterstaat in stedenland” van Petra van Dam en Milja van Tielhof uit 2006, nog eens in onze bibliotheek ter hand te nemen. Het geeft veel nuttige en zeker ook vermakelijke informatie over Rijnlands handel en wandel door de jaren heen.
Terug naar Piet Hoogenboom. Zelfs over zijn pensioen kwamen hij en het bestuur uiteindelijk nog als kemphanen tegenover elkaar te staan. Er was een procedure voor nodig, die hij overigens won, om ook ten aanzien van dit onderwerp een punt te zetten achter zijn langjarige Rijnlandse loopbaan.
Onlangs werd door de afdeling Administratie een gedeelte van de zogenaamde comptabiliteitsarchieven aan het team Communicatie & Erfgoed overgedragen. In dit materiaal bevond zich een curieus briefje dat feitelijk de aanleiding tot dit stukje vormt en ons een indruk geeft van de wijze waarop onze hoofdpersoon zich soms opstelde. Het is hier afgebeeld.
Leiden, 6 juni 1934
Aan den Dijkgraaf,
Op de bovengang naar mijn dienst werd naast de deur van het Gaarderboek met pieterige lettertjes geschilderd "Ingenieur en technische dienst" met een pieterig pijltje. Ik heb eenigen tijd geleden aan den schilder gezegd dat dit in groote letters moest worden overgedaan. Een tijdje daarna heeft hij dat nog niet gedaan en zegt dat hem dat door Comptabiliteit verboden is die hem zeide dat Comptabiliteit het zoo goed genoeg vond.
Ik heb derhalve de eer U te verzoeken de Comptabiliteit thans te gelasten den schilder op te dragen dat pieterige opschrift over te maken in flinke groote letters en wel als volgt:
Naar Ingenieur en technische dienst: de letters 4 cm hoog met daaronder een flinke pijl.
Het is toch al te gek dat wanneer ik voor mijn dienst iets als nodig aangeef, Comptabiliteit zou uitmaken dat dit niet zal geschieden.
De Ingenieur van Rijnland P. Hoogenboom
Piet Hoogenboom overleed op 21 september 1958 te Leiden op 86-jarige leeftijd.