Blauwalgbestrijding in de Nieuwe Meer

De ecologische waterkwaliteit in de Nieuwe Meer kan beter. De inrichting van de oevers is niet optimaal en er groeien weinig waterplanten. Zonder maatregelen kan dit leiden tot blauwalg. Daarom heeft Rijnland al sinds 1993 een bellenscherm die zorgt dat de blauwalg in toom wordt gehouden. In de afgelopen jaren is er onderzoek geweest naar maatregelen die het meest positieve effect hebben zodat op termijn de waterkwaliteit en ecologie verbeteren. Dit voorjaar is een nieuw bellenscherm in de Amsterdamse plas De Nieuwe Meer geplaatst, die niet alleen blauwalg tegengaat, maar ook ingezet wordt voor duurzame koude-winning.

Nieuw bellenscherm brengt belangen samen

Het oude bellenscherm werd sinds 2008 ook gebruikt als duurzame koude bron met de techniek van thermische energie uit oppervlaktewater, ofwel TEO. Deze techniek maakt gebruik van de temperatuurverschillen die ons oppervlaktewater heeft gedurende de seizoenen. Om beide belangen – blauwalgenbestrijding en duurzame koude-winning – samen te brengen is een aantal jaren geleden de samenwerking opgepakt met Vattenfall. Dit heeft geresulteerd in een nieuw bellenscherm dat op een diepte van 15 meter in plaats van op de bodem, 30 meter diep. Onderzoek van kennisinstituut Deltares laat zien dat deze diepte genoeg is om de blauwalg ‘in het donker te zetten’, en tegelijkertijd ondiep genoeg om het koude water onderin de plas onaangeroerd te laten.

Samenwerking

Het hoogheemraadschap van Rijnland financiert de helft van de kosten die met het nieuwe scherm zijn gemoeid. Hoogheemraad Waldo von Faber: “We hebben als Rijnland een belangrijke taak bij het bewaken van de zwemwaterkwaliteit, maar staan daarvoor niet als enige partij aan de lat. Ook de provincie Noord-Holland – bevoegd gezag voor het zwemwater – en de gemeente Amsterdam hebben een belang en betalen daarom mee.” Ook Vattenfall levert een financiële bijdrage. Het systeem en de aanleg ervan is wat duurder dan een conventioneel systeem, waarbij de luchtleidingen op de bodem van de plas liggen. De extra kosten komen voor rekening van Vattenfall, dat ook bijdraagt in de exploitatiekosten.

Von Faber: “Hoewel het een intensief traject is geweest om tot de nu gerealiseerde oplossing te komen, zie ik dit als een prachtig voorbeeld van samenwerking. In dit project hebben we het belang van een goede kwaliteit van het water voor omwonenden en recreanten op een geslaagde manier kunnen verbinden met het creëren van mogelijkheden om op efficiënte wijze duurzame koude te winnen.”

Werken met innovaties

Tijdens het zwemseizoen van mei tot oktober vindt voortdurend monitoring plaats van de werking van het systeem. Hiermee kan worden beoordeeld of de installatie de blauwalg voldoende bestrijdt. In de tussentijd kan Vattenfall op efficiënte wijze koude uit de plas winnen. Mocht het nieuwe bellenscherm niet aan de verwachtingen voldoen, dan is het vrij eenvoudig om het systeem weer aan te passen en bijvoorbeeld het bellenscherm te verlagen naar de bodem van de plas. Johan Oosterbaan: "Werken met innovaties betekent voor Rijnland een proces van trial & error. We weten dat niet alles in het begin hoeft te werken om later toch een succes te worden; er zijn altijd kinderziektes die je moet verhelpen. Ook hier, maar we werken eraan. Eerst met een tijdelijke oplossing, en later permanent. Dit is werk in wording. Het gaat uiteindelijk om schoon en duurzaam water.

De luchtmenginstallatie zorgt ervoor dat er geen grote problemen zijn met algengroei of de helderheid van het water. De installatie zien we echter niet als een duurzame oplossing. Daarom onderzoeken we of er alternatieve maatregelen mogelijk zijn. Daarnaast is er met betrokkenen, gebruikers en beheerders gesproken om concrete maatregelen te benoemen die de ecologie kunnen verbeteren. Ideeën zijn onder andere een kwaliteitsverbetering van de zuidelijke oever. Maar ook experimenten om de plantengroei te bevorderen kunnen worden opgepakt.

Ankerverbod voor een blauwalgenvrij Nieuwe Meer